Deze
website documenteert de voortgang van de bouw van mijn F-85SR trimaran.
Bouwverslag
2011
22 dec
2011 Alle
lijmnaden zijn aan de binnenzijde nu voorzien van glasvezeltape. Voor
het tapen van het
dek heb ik de drijvers op de kop in de takels gehangen. Ik kon er
van onderen goed bij en dat maakt het tapen erg makkelijk.
Ondertussen ben ik begonnen met de voorbereidingen voor de bouw
van de beams. De meeste onderdelen voor het vouwsysteem kon ik laten
maken door een waterstraalsnijder.
De onderdelen moeten nog wel
afgewerkt worden. Alleen de romp steunen moet ik helemaal zelf maken
uit een aluminium hoekprofiel. Het ontwerp van de bovenste drager is
afgeleid van de F-82R drager ( en goedgekeurd door Ian Farrier ) en
wijkt af van het standaard ontwerp voor de F-85SR omdat die niet
waterstraal gesneden kan worden.
Vanwege grote hoeveelheden spam heb ik m'n emailadres moeten sluiten.
Dat is nu vervangen door een gastenboek.
Ik wens iedereen prettige kerstdagen toe; Want een
Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven, en de heerschappij rust
op zijn schouder .... Jesaja 9:6
8 dec
2011 Het is
bijna niet te geloven dat
ik een jaar geleden in een lege schuur stond. Er is zoveel gebeurd, en
ik heb enorm veel geleerd.
De laatste dagen heb ik aardig wat kunnen doen, maar je ziet er weinig
van. Ik zit nu op ongeveer 1/3 van de lijst met
kleine klussen voordat de buitenzijde
van de romp kan worden gelamineerd. De spanten van de stuurboord romp
zijn nu gelamineerd. Hier en daar moest dat op gevoel omdat de
bereikbaarheid niet optimaal was. Dat kostte wel even wat zweet, maar
liep goed af. De takels werken perfect en ik kan zo gemakkelijk de
rompen in m'n eentje hanteren.
19 nov
2011 Als
iemand nog vragen heeft waarom ik überhaupt een trimaran bouw en geen
'gewone' boot; het gemak en comfort waarmee de boot op hoge snelheid
vaart -> let op het subtiele handgebaar ( 1:05)
Na het opelkaar lijmen van de rompen ben ik nu in een volgende fase
beland. Voordat de buitenkant van de romp kan worden gelamineerd zijn
er nog een groot aantal kleinere klussen te doen. Daar heb ik nu een
begin mee
gemaakt. Dat begon met het zagen van een aantal gaten in de romp om
weer bij de binnenkant te kunnen om de lijmverbinding te kunnen
verstevigen met glas tape.
Bij de stuurboord romp had ik iets teveel
lijm gebruikt bij het samenvoegen. Een beitel op een bezemsteel doet
wonderen
Om overal bij te kunnen is het zowiezo handig om allerlei gereedschap
te maken om 'op afstand' te kunnen werken. Er zijn maar een paar gaten
en je kunt bijna
nergens goed bij. De afgelopen dagen heb ik de kiel van glastape
voorzien en
dat ging prima.
3 nov
2011 Nadat ik
de zwaardkast op z'n
plek gelamineerd had was het een herhaling van zetten om de bakboord
drijverhelften aanelkaar te lijmen. Dit ging allemaal vrij
vlot.
De mal voor de drijvers is nu afgebroken en ik heb weer wat meer
ruimte om te werken. Ook heb ik 2 takels opgehangen zodat ik
gemakkelijk de
drijvers kan verplaatsen en draaien om overal bij te kunnen. Het lijkt
nu alsof de drijvers bijna af zijn, er is echter nog behoorlijk wat
werk te doen, vooral in de rompen. Dat zal vrij krap worden....
De vorm frames zijn goed genoeg om nog een keer gebruikt te worden voor
een andere F-85SR en zijn te koop.
14
oktober
2011 Na de
vorige update had ik vakantie, dus kon er weer gebouwd worden.
Uiteraard begon dat direct met een kleine tegenslag. De schuimbox die
ik gebruikte bij het opwarmen van de corecell platen trok direct weer
krom. Ik moest dus eerst een serieuze corecell toaster maken. De setup
heb ik afgekeken van mede F-85SR bouwer Phill Brander. Een
radiatorventilator van de sloop zorgt voor de nodige luchtstroom. De
bereikte temperatuur viel een beetje tegen, zo'n 70 - 80
ºC, terwijl 100ºC ideaal
is. Dat komt denk ik
omdat de lucht vrij hard wordt rondgepompt. Ik had echter geen zin in
verdere vertraging. Met hulp van de
verfbrander lukte het buigen daarna zeer goed en deze
drijverhelft is de mooiste van alle 4. Had ik eerder moeten doen
Ook het lamineren onder vacuum
verliep even goed als de vorige keer. Deze keer 0,88 bar.
Tegelijkertijd met de romp heb ik ook beslag voor de zijstagen ( poging
2 )
gelamineerd. Deze keer niet onder vacuum maar ingeklemd tussen 2
platen. Na het aanklemmen helpen een paar tikken met de rubber
hamer om de koolstof zo strak mogelijk te trekken.
Voor het monteren van de eerste
zwaardkast kon ik de romp uit de vorm nemen, omdat deze stijfheid had
gekregen door de spanten. Dat kon nu niet, terwijl vormframe 6 samen
met wat latten wel in de weg zat.
Om niet voor verrassingen te komen te staan had ik van te
voren nagedacht over een werkplan voor het inbouwen van de zwaardkast
en deze
romphelft tot laatste bewaard. De volgorde die ik bedacht
had werkte goed en de zwaardkast is nu klaar om ingelijmd te worden.
27 sept
2011 Na
wederom oponthoud kon er
eindelijk weer gewerkt worden. Als de romphelft de mal uit gaat
vervormt de boel toch iets. Om de helften goed op elkaar te lijmen had
ik latten op de mal geschroefd langs de contour van de romp. Met lichte
druk wordt de te lijmen romphelft op z'n plek geduwd. Daarna met
spanbanden de rompen onder druk opelkaar lijmen. Eigenlijk vrij simpel.
Beide romphelften zijn goed uitgelijnd op elkaar en de stijfheid is
enorm toegenomen.
Alle gaatjes zijn geplamuurd en de HD inserts geplaatst zodat ik nu
verder kan met romphelft #4.
8 sept
2011 Eigenlijk had ik deze
week romphelft #2 en #3 op elkaar willen lijmen.
Er kwamen echter een aantal andere zaken tussen waardoor ik net niet
genoeg tijd had. Op de foto zie je het ventilatie systeem voor de
waterdichte compartimenten. Om de slang niet door het spant te
hoeven leiden heb ik een polyamide slangverbinder in het spant gelijmd.
Dit gaat allemaal een stuk makkelijker als de rompen nog niet op elkaar
gelijmd zitten.
02 sept
2011 Even een
korte update. Vandaag
heb ik drijverhelft #3 gelamineerd. Het spannendste moment kwam
natuurlijk nadat ik de vacuümpompen had aangezet. Na een kort rondje om
lekken op te sporen had ik direct goed resultaat. Uiteindelijk gaf de
meter ruim 0,8 bar aan, met één pomp aan en de tweede op
standby
middels de drukschakelaar. Reden voor een rondedansje. Geen foto's want
mijn vrouw heeft het fototoestel mee.
21 jul
2011 Deze
week heb ik rompsteunen gemaakt voor als de drijverhelften aan
elkaar zijn
verlijmd ( of beter, mijn router heeft ze gemaakt, ik heb ze alleen
inelkaar gezet ) .
Romphelft en
langsverstijver #3 zijn klaar voor glas
en epoxy. Dat gaat echter nog even duren want de
komende 6 weken gaan op aan werk en vakantie met het gezin.
16 juli
2011 Het is een vreemde
gewaarwording om in je eentje een romphelft op te
pakken bij de zwaardkast en met het 8 meter lange gevaarte rond te
lopen door de schuur. Hoewel alleen de binnenzijde
gelamineerd is, is de boel licht en toch sterk en stijf.
Veel mensen vragen mij wanneer de boot klaar is. Ik heb geen
idee. Theoretisch moet de boot in ongeveer 2000 uur gebouwd kunnen
worden. Aangezien er soms iets over gedaan moet worden zal het
uiteindelijk wel wat langer duren. Mijn planning was om 400 uur per
jaar aan de boot te kunnen besteden. Dit voorjaar heb ik 200 uur in het
project kunnen steken, dus wat dat betreft zit ik op schema.
Vorige week heb ik de frames omgedraaid en kon ik beginnen aan de bouw
van drijver #3. Om het buigen van de platen iets gemakkelijker te maken
heb ik de box wat beter geïsoleerd. De temperatuur liep daardoor op tot
70 - 80ºC. Hoger lukte niet omdat het schuim van de box nogal begon te
protesteren door krom te trekken..... De ideale temperatuur voor het
buigen
van Corecell M schijnt ongeveer 100ºC te zijn. Nu had ik hier en daar
nog de verfbrander nodig om bij het buigen te helpen. De vormvastheid
was wel een stuk beter. Hierdoor had ik geen problemen met de nieuwe
schroeven, die maar 7 mm in het schuim steken. Een groot voordeel is
dat ze niet door het schuim
heen steken en ik dus niets hoef af te slijpen en te plamuren
De geschiedenis van de eerste 7 maanden heb ik afgesplitst naar 'Deel
1' omdat
deze pagina anders te groot wordt. Tevens heb ik op de links pagina een
aantal websites toegevoegd van andere farrier bouwers die ook begin dit
jaar zijn begonnen.
26 juni
2011 Het lamineren van de
resterende 2 bulkheads verliep zonder problemen.
Daarnaast was het de beurt van de zwaardkast. Dat vroeg wat meetwerk.
De gekromde zwaarden zijn oorspronkelijk ontwikkeld voor de F-32SR,
maar ook bruikbaar op de F-85SR. Duidelijk is te zien dat de zwaardkast
wat uitsteekt in deze iets kleinere romp. Als klein project tussendoor
heb ik ook het beslag voor de zijstagen gemaakt, wat een duidelijk
leermoment opleverde: die moeten niet in de vacuümzak .
Opnieuw doen dus, gewoon met de hand,
want er horen geen kreukels in het laminaat.
12 juni
2011 Afgelopen week kon ik
de romphelft lamineren. Ik had alles al
voorbereid en op maat geknipt. Het lamineren kostte me ongeveer 2½ uur
en het aanbrengen van de peelply, gaatjesfolie en bleederdoek ongeveer
1½ uur. Vrij veel werk en tussendoor heb ik maar één foto genomen, bij
het leggen van de bleederdoek. Daarna begon de jacht op lekkages. Het
goede nieuws was dat ik maar 2 lekkages kon vinden in de kieren en één
bij een schroef. Deze kon ik goed afdichten met tackytape. Het slechte
nieuws was dat het vacuum bleef steken op 0.3 bar. Hoe ik ook zocht,
nergens was een lekkage te bespeuren, ook niet met mijn ultrasone
detector. Hoofd verdachte is het type schroef dat ik gebruik, dat net
onder het schuimoppervlakte steekt. Veel kleine lekkages samen zorgen
dan voor het vacuum probleem, hoewel ik verwacht had deze met de
ultrasone detector te kunnen opsporen. Voor de zekerheid heb ik toch
maar andere schroeven besteld voor de volgende romphelft.
Na het
uitharden heb ik alle peelply er afgetrokken om te controleren op
delaminaties, omdat de druk vrij laag was. In de radius naar het dek
zaten inderdaad enkele kleine delaminaties. Die heb ik gerepareerd. Aan
het eind van de week had ik nog net tijd om een spant te
monteren.
24 mei
2011 Begin deze maand
hadden de kinderen 2 weken vrij. De prioriteiten lagen
dus wat anders dan normaal. We hebben echter wel samen de nacra naar
z'n nieuwe plek kunnen brengen en daar wat kunnen zeilen. Ook hebben de
kinderen geholpen met het plaatsen van het schuim voor drijver helft
no. 2. Dat is een ideaal werkje om samen te doen, ook omdat ik de
kinderen niet in contact met epoxy wil brengen. Om lekkage problemen te
voorkomen heb ik de kieren in 2 stappen gevuld. De eerste laag was wat
dunner en is met een ijsstokje stevig in de kieren gewerkt. De volgende
laag was daarna eenvoudig aan te brengen. Volgende week moet duidelijk
worden of deze methode werkt en een beter vacuüm oplevert.
28 april
2011 Vorige week kon ik de
dekluiken voor de drijvers ophalen. Ik wilde
graag kunstof
dekluiken. De meeste waren echter te groot, of juist te klein.
Uiteindelijk kwam ik na lang zoeken deze tegen. Qua kleur past het wit
ook goed bij de tempress schroefdeksels.
Onlangs heb ik besloten om ook op de drijvers een kikker te gebruiken.
Daar moest nog wel harder schuim worden aangebracht. Dat gaat
goed, maar het is makkelijker om deze tijdens het opbouwen in de mal
aan te brengen. Na wat schuurwerk, het vullen van alle gaatjes en
kieren is de eerste helft klaar.
De bouwmethode heb ik nu deels aangepast. Geen lijm meer ( dat hielp
toch
niet ) en meer ruimte voor het opvullen van de kieren met 'bog'. De
verwarmingsbox voor de epoxy gebruik ik als 'oven' om het schuim goed
op te warmen voor het vervormen.
Voor het plaatsen van het hardere schuim
gebruik ik 2 malletjes. Met een opzetstuk op mijn dremel en 2
freesjes ( 1,5 en 8 mm ) krijg je een goed passende insert met een
getrapte passing.
22 april
2011 Deze week heb ik de 2
resterende spanten geplaatst, met bijbehorende
verstevigingen. Het verwijderen van de + 1200
schroeven kostte slechts
anderhalf uur :-)
Beweeg je muis over de foto, dan zie je het resultaat; de mal is klaar
voor de volgende romphelft.
15 apr
2011 Deze
week begon met veel schuurwerk. Er was op de voorzijde van de drijver
nog behoorlijk wat epoxy blijven zitten. Dit kon ik niet allemaal
weghalen, maar ik kon 't wel mooi glad krijgen. Uiteindelijk heb ik
besloten om niet alleen de huid te lamineren, maar ook de
langsverstijver en enkele andere verstevigingen. Dit idee had ik
opgedoken op het blog van Martin, bouwer van een F-82. Hij
heeft zeer veel goede tips op zijn website staan.
Daarna moest het vacuüm er weer op. Ondanks de aanschaf van een extra
pomp lukte het weer niet, totdat ik na enkele uren zoeken er achter
kwam dat er ergens een scheur in het vacuümfolie zat.....
Daarna
bouwde het vacuüm op hoewel er ook nog steeds wat lekkage door
de
kieren was. Ondertussen was mijn
manometer gesneuveld, dus ik kon de druk niet meten. Na wat spelen met
de vacuumschakelaar kwam ik tot de conclusie dat de druk ongeveer 0,6
bar moest zijn. Nog niet perfect, maar ruim voldoende en het laminaat
kwam er mooi uit.
Na het uitharden was het tijd om de rand voor
het bevestigen van de tackytape met de multitool te verwijderen zodat
de spanten geplaatst kunnen worden. Er zijn in totaal 3 spanten. Als
eerste heb
ik de achterste geplaatst, de kleinste. Het belangrijkste is dat het
spant in de juiste positie en goed vertikaal wordt geplaatst. Voordeel
is dat de spanten kunnen worden uitgelijnd met de bijbehorende
vormframe.
30 mrt
2011 Afgelopen
weekend kon ik het mislukte laminaat van de romp aftrekken zonder
schade aan het schuim. Door de
lage temperatuur was de epoxy nog niet volledig uitgehard. Dat betekent
dat ik het nog een keer kan proberen :-)
Eerst was echter de achterkant van de drijver aan de beurt.
Mijn vraag van vorige week leverde mij bruikbare adviezen op van Phill,
bouwer van F-85SR #1 en Henny, bouwer van F-39
'Fram'. Het is absoluut
van belang om de natte epoxy weg te houden bij de dubbelzijdige tape
voor het vacuümfolie. Er zijn 2 manieren om dat te regelen. Door de
rand van het schuim af te tapen totdat het vacuümfolie geplaatst wordt
blijft deze goed droog. Alternatief is om van te voren tape aan te
brengen op het schuim én op de folie. Dat laatste heb ik gedaan. Bij
het lamineren van achterste deel van de drijver ging dat goed. Enige
probleem dat overbleef was lekkage op een aantal plekken door kieren in
het schuim. De volgende keer moet ik nóg meer aandacht geven aan het
afdichten daarvan. Om optimaal te bouwen had ik de kieren tussen de
schuim platen zo klein mogelijk gehouden. Voor het afdichten van die
kieren is het blijkbaar beter om deze wat groter te houden.
Uiteindelijk kon ik 0.2 bar onderdruk opbouwen. Niet
optimaal, maar genoeg om het laminaat goed aan te drukken.
25 mrt
2011 De
afgelopen dagen lagen succes en tegenslag dicht bij elkaar. Het begon
met het maken van een paneel om de spanten uit te frezen. Omdat het nog
fris was kon ik direct de epoxy verwarmingsbox gebruiken. Temperatuur
en vochtigheid houd ik onder controle met een gaskanon en een
luchtontvochtiger. Ik gebruik geen volledig vacuüm, maar een onderdruk
van ongeveer 0.7 bar. Dit levert een mooi laminaat op met een lage kans
op droge plekken. Daarna werd de freesmachine aan het werk gezet om de
spanten uit te frezen. Ik kon geen freesje vinden die het paneel
volledig door kon frezen. Het laatste beetje moest dus worden geholpen
met mijn multitool.
Daarna
was de romp aan de beurt. Dit wilde ik in 2 keren doen, om ruim de tijd
te hebben om de epoxy aan te brengen. Een aantal schroeven stak net met
een puntje door het schuim. Deze heb ik afgeslepen met mijn dremeltje.
Daarna alle kieren en gaatjes dichtgesmeerd met 'bog', een mengsel van
epoxy en een licht vulmiddel. De tackytape voor het afdichten tussen
romp en folie had ik al op de folie aangebracht. Na nog een keer
schuren en ( waar nodig ) nog wat 5 minuten epoxy om af te werken kon
het lamineren beginnen. Dat ging goed totdat de folie kon worden
aangebracht. Het tackytape hechtte op een aantal plaatsen niet op het
schuim. Aaaaargh .... Waarschijnlijk is de oorzaak dat daar wat epoxy
terecht was gekomen. Enfin, na 2 uur proberen moest ik het opgeven.
Geen vacuüm. Het resultaat is een zwaarder en zwakker laminaat dat ik
op een aantal plekken nog goed moet nalopen en hier en daar zal moeten
repareren. Jammer.
Komende week is het achterste deel aan de
beurt. Ik zal daar een andere volgorde aan moeten houden v.w.b. het
aanbrengen van de tacky tape. Mocht er iemand nog goede ideëen hebben,
dan houd ik mij aanbevolen.
14 mrt
2011
Het beplanken van de eerste drijverhelft is nu klaar. Naarmate ik
verder kwam kreeg ik meer behendigheid en ging het beplanken steeds
makkelijker en sneller. Aan de randen heb ik extra schuim over gelaten
om de vacuüm zak aan te kunnen bevestigen. Tevens heb ik mijn
vacuümsysteem een upgrade gegeven. Het bestond eerst uit 2 koelkast
pompen, maar deze hebben bij nader inzien te weinig capaciteit voor
zo'n groot project. Ook de verwarmingsbox voor de epoxy is af. Alles is
dus klaar om volgende week met glas en epoxy te gaan stoeien :-)
22 feb
2011
Afgelopen vrije periode moest er ook thuis nog het een en ander
gebeuren, zodat ik niet zoveel tijd aan de boot kon besteden. Toch is
er weer een mijlpaal gepasseerd: Ik ben aan de eigenlijke bouw
begonnen. De positieve mal werkt goed om de scherpe bocht aan bovenkant
erin te krijgen. Het vormen in de mal is daarna vrij eenvoudig. Om de
strips goed op elkaar aan te laten sluiten heb ik een getrapte
verbinding gefreesd. De eerste strip was symmetrisch gefreesd, zodat
elke nieuwe strip wordt ingeklemd tussen de naastliggende strip en de
mal. Hoewel het volgens velen niet echt nodig is, heb
ik de strips met constructielijm aan elkaar gelijmd.
5 feb
2011 Meestal
bouw ik op dinsdag,
woensdag en donderdag aan m'n boot. Mijn afgelopen vrije periode
omvatte 2 van zulke 'bootbouwmidweken'. Dat gaf mij de mogelijkheid om
goede
voortgang te boeken. De foto's hieronder geven een beeld van wat ik
gedaan heb:
- Het verrijdbare glasvezelrek is af.
- Farrier trimarans worden gebouwd volgens de vertricale strip methode.
Ik heb een mal gebouwd
om de Corecell-M strips in vorm te krijgen. Deze tweetrapsmethode lijkt
me makkelijker dan het buigen in één keer in de mal.
- In de
latten moesten ongeveer 3000 gaten geboord worden. Hierdoor kan het
schuim met schroeven aan de mal vastgezet worden. Om zoweinig mogelijk
lassen te hebben, heb ik latten met een lengte van 4m80 gebruikt.
- Terwijl ik met bovenstaande zaken bezig was heeft de freesbank alle
vormframes gefreesd.
- Voor het opzetten van alle frames heb je natuurlijk wel wat extra
handen nodig :-)
- De vormframes staan nu allemaal uitgelijnd en waterpas en de eerste
latten zijn vastgeschroefd
De voorbereidende werkzaamheden zijn nu bijna afgerond. Het enige wat
nog
moet gebeuren is de bouw van een verwarmingsbox voor de epoxy.
Zoals de
vormframes nu staan opgesteld kan ik de linker helften bouwen van beide
drijvers. Als deze klaar zijn is het zaak de frames om te draaien zodat
ik de rechterhelften kan bouwen. Dat duurt nog wel even....
De Farrier bouwmethode is goed te zien in de video in onderstaande
link.
Volgende update is ongeveer 23 feb.
20 jan
2011 De
afgelopen weken heb ik extra verlichting aangebracht, een lamineertafel
gemaakt en de freesbank afgebouwd. Hij werkt!
Na een paar teststukken om haaksheid en maatnauwkeurigheid af te
stellen zijn de eerste onderdelen gefreesd. Niet voor de boot, maar
voor een verrijdbaar glasvezelrek. Terwijl de freesbank lawaaierig z'n
werk deed, heb ik de houten fundering gemaakt waar de boot op gebouwd
wordt. Ik verwacht eind deze maand de voorbereidingen af te ronden
waarna het echte werk kan beginnen.
Ik verwacht gemiddeld eens in de
18 dagen deze website een update te geven. Volgende update is ongeveer
5 feb.
30 dec 2010 Eerste prioriteit is
het opbouwen van mijn werkplaats. Vandaag is het
inelkaar zetten van de mechanische delen van de freesbank afgerond